Inhoud

Hoe kunnen we onze samenleving beter begrijpen, als (toekomstige) gezinswetenschappers? En waarom is (sociologisch) inzicht in de samenleving vandaag cruciaal om als gezinswetenschapper sociale problemen in hun maatschappelijke context te kunnen plaatsen? Dat zijn de vragen waar we in het vak ‘Sociologie en samenleving’ een antwoord op zoeken.

De cursus ‘Sociologie en samenleving’ is dan ook geen traditionele inleiding in de sociologie, en evenmin een historisch overzicht van sociologen en subdomeinen. Wel biedt de cursus een actuele kennismaking met de discipline, gericht op de hedendaagse samenleving en het werkveld. Daarbij kijken we door een hedendaagse sociologische bril naar onze maatschappij van vandaag en reiken we interpretatiekaders aan om relevante maatschappelijke veranderingen te kunnen (h)erkennen en interpreteren.

De eerste module vormt een korte basisinleiding tot de sociale wetenschap(pen). Wat is sociologie en wat leerden ons de eerste sociologen? Wat zijn basistaken en houdingen van een socioloog? En wat zien we méér met een sociologische bril? Hoe kunnen we onze snel veranderende wereld en het gezin erin beter begrijpen? De basis is een korte inleidende tekst in de online-syllabus.

In de modules 2 tot 6 kiezen we resoluut voor hedendaagse sociologie, die ons helpt om onze samenleving en de ontwikkelingen in onze maatschappij in de 21ste eeuw beter te begrijpen. Hiervoor gebruiken we twee handboeken: ‘Onzekerheid. Over leven in de risicomaatschappij’ en ‘Superdiversiteit. Hoe migratie onze samenleving verandert’. (zie studiemateriaal)

In module 2 focussen we op ‘onzekerheid’. Hoe kunnen we onze paradoxale onzekerheid in deze samenleving begrijpen, vanuit macro- en microperspectief? We schetsen de overgang naar een mondiale risicomaatschappij, voortbouwend op de denkkaders van de Duitse socioloog Ulrich Beck.

In modules 3 tot 6 passen we deze toe op vijf maatschappelijke (risico)domeinen en kijken we naar maatschappelijke transformaties en uitdagingen:

(1) ecologische risico’s wereldwijd en bij ons (van klimaatrisico's tot corona), 

(2) sociaal-economische veranderingen en risico’s (globalisering, economische crisis, verschuivingen op de arbeidsmarkt, werkloosheid, uitsluiting, gevolgen voor het gezin), 

(3) individualiseringsprocessen en effecten op gezinnen, relaties en keuzevrijheid, 

(4) tijdsrisico’s en hun effect op de combinatie arbeid/gezin

(5) migratie en superdiversiteit: we staan in de laatste twee lessen uitvoerig stil bij de migratieprocessen en de overgang naar een superdiverse samenleving. We schetsen de evolutie naar superdiversiteit en majority-minoritysteden en bekijken de uitdagingen voor het dagelijkse samenleven, voor hulpverlening en voor het beleid.

Studiemateriaal

Verplicht studiemateriaal:

• Er is een beknopte online syllabus/cursus 'Sociologie en Samenleving', met cursusteksten, slides en verwerkingsvragen. Deze cursus wordt jaarlijks geactualiseerd: gebruik de online-versie van het huidige academiejaar.
• Verder gebruiken we twee handboeken:
• Handboek 1: Geldof, Dirk (2021). Onzekerheid. Over leven in de risicomaatschappij. Leuven: Acco.
  • We gebruiken de 6de herziene en geheel geactualiseerde editie van het boek. Oudere versies zijn NIET bruikbaar.
• Handboek 2: Geldof, Dirk (2019). Superdiversiteit. Hoe migratie onze samenleving verandert. Leuven: Acco.
  • We werken met de geactualiseerde en herziene editie van 2019 (of latere herdrukken hiervan). Oudere versies zijn NIET bruikbaar. 

Overig didactisch materiaal:

De wereld en de actualiteit. Van de studenten wordt verwacht dat zij de actualiteit volgen (dagelijks nieuws via televisie, radio, krant of internet), én in staat zijn om belangrijke actuele ontwikkelingen op een sociologische manier te kaderen binnen de cursus en te interpreteren vanuit de aangereikte sociologische kaders.

Toelichting werkvorm

Hoorcolleges, met ruimte voor discussie en toetsing aan actualiteit.