Inhoud

De fysische, chemische en biologische componenten in ons ecosysteem zijn sterk verweven. Deze verbondenheid zorgt ervoor dat een ecosysteem in balans is en zelfregulerend. Het betekent ook dat wanneer een te grote verandering plaatsgrijpt, dit doorheen het hele ecosysteem zijn gevolgen zal hebben. Door studie van het biologisch leven kan de kwaliteit van het milieu en eventuele onbalans of stress vastgesteld worden. Het opsporen van deze signalen vanuit de biologische component noemen we het Biologisch milieuonderzoek. Onderstaande thema's komen aan bod. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van Engelstalig ondersteunend studiemateriaal in het kader van internationalisering@home. 

1. Biologisch kwaliteitsonderzoek

Staalnameprocedures en dataverwerking

• biomonitoring van een aquatische systeem:  macro-invertebraten, phytoplankton, vissen,
• biomonitoring van luchtverontreinigende stoffen:planten als indicatoren, planten als accumulatoren
• observaties
• datamatrices en parameters

Analyse:

• biometrische parameters versus densiteitsmetingen
• pollutie indices 
• diversiteitsindices
• belang van bio-indicatoren

2. Actieve monitoring: bioassays

3. Bioconcentrering – biomagnifikatie – bioaccumulatie

• transport van stoffen door voedselketens en ecosystemen
• belang als indicator

Studiemateriaal

https://studiemateriaal.odisee.be/publiek/OlaFiche.aspx?OID=29412

Toelichting werkvorm

Lessenreeks 1ste semester: 10 lessen, 1,5 uur/week

Inhoud

Praktijkoefeningen in het kader van Biologisch milieuonderzoek. 

Deze oefeningen focussen op diverse methodieken voor staalname en dataverwerking binnen het huidige bestaande Biologisch milieuonderzoek dat onder andere wordt uitgevoerd in het kader van de Kaderrichtlijn water, de Habitatrichtlijn,..De vaardigheden die hier door studenten worden beoefend zijn: zelfstandig uitoefenen en opvolgen van experimenten en staalnameprocedures, dataverwerking, rapportering. Door samenwerking en bezoek aan diverse onderzoeksinstituten, komen de studenten in contact met lopend onderzoek en monitoringsactiviteiten in Vlaanderen. In het kader van internationalisering@home worden artikels in Engelse taal in de activiteiten opgenomen.

Thema 1:staalnameprocedures en dataverwerking

• Labo 1 Belang van staalnameprocedures. Simulatie van een staalname en oefening op dataverwerking.
• Labo 2 Demonstratie van diverse staalnametechnieken op zee tijdens een vaartocht met de Simon Stevin + bezoek aan het Marien Station Oostende van het Vlaams Instituut voor de Zee.(volledige dag)

Thema 2: klimaat

• Labo 3 & 4 Functionele rol van bomen en biodiversiteit in de klimaatopwarming. Veldexperiment en dataverwerking in samenwerking met ForNaLab.

Thema 3: waterkwaliteit

• Labo 5 Staalname en identificatie van macro-invertebraten in een waterlichaam aan de hand van een artificieel substraat.
• Labo 6 Biotische indexen: onderzoeksopdracht Multimetrische Macro-Invertebratenindex Vlaanderen (MMIF).

Thema: ecotoxicologie en bioassay

• Labo 7 Bezoek aan onderzoeksinstituut gespecialiseerd in bioassays.
• Labo 8 Opzet van een bioassay gebruik makend van de watervlo (Daphnia sp.)

Het bezoek aan de onderzoeksinstituten kan afhankelijk van het aantal studenten en de beschikbaarheid van personeel wijzigen, wegvallen of variëren per jaar. Deze activiteit kan ook vervangen worden door een zelfstandige opdracht. 

Studiemateriaal

Notities en opdrachten voor de praktijkoefeningen worden via Toledo aangeboden.